Nieuwe WNL-podcast 'Iedere Steen heeft een gezicht'
Nederland heeft, vanaf zondag 19 september, een nieuw monument: het Holocaust Namenmonument in Amsterdam. Hoe leeft de oorlog nog in de families van mensen die hierop vermeld staan?
Verdwijnt de oorlog langzamerhand? Of leeft die zelfs nog bij de derde en vierde generaties nabestaanden?
102.000 namen van Joden, Sinti en Roma staan op het monument. Oorlogsjournalist en podcastmaker Hans Jaap Melissen gaat in acht afleveringen in gesprek met nabestaanden van verschillende generaties. Hoe werkt de oorlog door tot in hun leven van vandaag? Wat betekent Joods zijn, of Sinti? En hoe lang moeten we de oorlog blijven herdenken?
'Iedere Steen heeft een Gezicht' is een 8-delige podcastserie van omroep WNL voor NPO Radio 1, gemaakt door oorlogsjournalist Hans Jaap Melissen. Maandag 13 september staan de eerste drie afleveringen online.
1. Van de oorlog af willen
Petra Duitscher komt bij het Holocaust Namenmonument in aanbouw kijken in de hoop er al iets van te kunnen zien, ondanks de hekken eromheen. Waarom wil zij zo graag van de oorlog af, terwijl zij die niet heeft meegemaakt? Welk drama heeft zich afgespeeld tijdens de onderduikperiode van haar moeder? En hoe denken Petra’s dochter en kleindochter over wat er in de oorlog met de familie is gebeurd?
2. Hij heeft een steen verlegd
Jacques Grishaver, voorzitter van het Auschwitz-comité, is de drijvende kracht achter het Holocaust Namenmonument. Hij neemt ons mee naar zijn oude onderduikadres. Wat betekenen de oorlog en het werk van zijn vader voor zoon Mischa Grishaver? En waarom is Mischa zelf nog nooit gaan kijken in Auschwitz?
3. Hoe een Sinti-familie verdween
Van de ene dag op de andere waren ze verdwenen. Hun woonwagen en wat dieren bleven achter op een veldje in Limburg. Dat is wat het Sinti-gezin waarin de moeder van Anjes Wolfs-Driessen opgroeide, overkwam. Anjes’ moeder overleefde de oorlog, maar sprak er liever niet over. Anjes praat wel, maar haar zus wil niets van de oorlog weten.
4. 'Jij had mij nooit uit die trein moeten halen'
Ronny Naftaniel is de oud-voorzitter van het CIDI, het Centrum Informatie en Documentatie Israël. Zijn ouders leerden elkaar kennen in Westerbork. De een kon de ander zelfs redden van transport naar de vernietigingskampen. Ook dochter Linde Naftaniel komt aan het woord. Waarom vindt zij het soms lastig om met de achternaam van haar vader te leven?
5. 'Uiteindelijk hebben de Joden het altijd gedaan'
De oorlog verdwijnt langzamerhand, maar het antisemitisme niet. Dat stelt Margalith Kleijwegt die een boek schreef over hoe de oorlog in verschillende generaties binnen haar familie voortleeft. Haar zoon Kers stond aanvankelijk meer onbevangen tegenover zijn Joodse afkomst, maar ontdekte dat hij ook op zijn hoede moet zijn. Of zoals Margalith het formuleert: 'Uiteindelijk hebben de Joden het altijd gedaan.'
6. Trots op Joods verzet
Elsa Blaaser van Gool heeft haar eigen naam op het Holocaust Namenmonument geadopteerd. Ze is vernoemd naar de zus van haar vader, Elsa Louise van Gool, die als Jodin een Joodse onderduikster in huis had. Haar vader overleeft de oorlog, maar de relatie met zijn dochter Elsa raakt beschadigd. 'Ik kon het niet opbrengen om van hem te houden', zegt ze. Haar latere man, de conferencier Jan Blaaser, heeft nog geprobeerd tussen de twee te bemiddelen.
7. De zoektocht naar Maurits Perel
De Utrechtse historicus Jim Terlingen bestelt struikelsteentjes voor de Joodse huisarts Maurits Perel, die met zijn gezin aan de Oudegracht woonde. Hij denkt dat het mogelijk vergeten mensen zijn. Maar dan krijgt hij contact met een ver familielid van Maurits Perel.
8. David Lopes Dias
David Lopes Dias was een Hilversumse wethouder en verzetsstrijder. In het bijzijn van diverse nabestaanden is onlangs een struikelsteen voor hem geplaatst. Wat weten zijn klein- en achterkleindochter nog over hem? En wat betekent de oorlog nu nog voor hen.
'Iedere Steen heeft een gezicht' is gemaakt door oorlogsjournalist Hans Jaap Melissen. Hans Jaap werkt als freelancer voor veel verschillende media, zowel televisie, radio als kranten. Hij reist naar landen als Irak, Afghanistan, Syrië of Haïti.
'Iedere steen heeft een gezicht' is te beluisteren via de site en de app van NPO Radio 1, Spotify of uw favoriete podcast-app.
