'God in de Lage Landen': wat betekent Synode van Dordrecht voor Nederland van nu?

In het begin van de zeventiende eeuw wil een groep dominees vrijheid om een eigen leer te verkondigen. Zij verschillen van mening met veel andere dominees over de vraag: 'Heeft de mens een vrije wil of is zij een speelbal in Gods handen?' Deze vraag hield de gemoederen in de jonge Republiek der Verenigde Nederlanden sterk bezig. Tegenwoordig spelen vragen rond de vrije wil nog steeds, maar juist toen stond er veel op het spel. In een tijd van epidemieën, kindersterfte en een heilig geloof in God stelde iedereen immers de vraag naar zijn eeuwig heil of zijn eeuwige verdoemenis. Wat begint als een theologisch debat tussen de hoogleraren Jacobus Arminius en Franciscus Gomarus krijgt al snel een politieke wending. Uiteindelijk dreigt zelfs een burgeroorlog.

Om de onrust in de onstuimige jonge Republiek der Nederland te sussen, moest er één Staatskerk komen… met één leer. Maar hoeveel vrijheid is er daarin voor andersdenkenden? Het antwoord moet komen tijdens de Synode van Dordrecht! Deze kerkelijke vergadering moest rust brengen in de kerk en in het land. Zes maanden lang vergaderen meer dan honderd dominees en hoogleraren uit binnen- en buitenland over het vraagstuk van de vrije wil.

Vurige geloofstwisten, politieke intriges en een prille godsdienstvrijheid vormen het decor van een land aan de rand van een burgeroorlog. 400 jaar later maakt Ernst Daniël Smid de balans op en laat hij zien hoe deze gebeurtenissen uit 1618-1619 de Lage Landen blijvend gevormd hebben.

Musea
In zijn zoektocht naar de invloed van de Synode bezoekt Smid onder meer Leiden, het Binnenhof in Den Haag, Dordrecht, Oudewater en Amsterdam. Musea en instellingen die meewerkten zijn Museum Catharijneconvent, de Universiteit van Utrecht, Amsterdam Museum, Utrechts Archief, Dordrecht Museum en de Universiteit van Leiden. Hoogleraar Fred van Lieburg van de Vrije Universiteit van Amsterdam is als deskundige bij het programma betrokken.

'God in de Lage Landen' wordt geproduceerd door Nachtzon Media | heilige huisjes

Hey Bijbel
'God in de Lage Landen' is onderdeel van ‘Hey Bijbel’, de noemer van een twee maanden durende actieperiode waarin de Bijbel in het zonnetje wordt gezet. De EO besteedt in de maanden november en december van dit jaar op tal van manieren aandacht aan de Bijbel met als doel Nederland (opnieuw) kennis te laten maken met dit bijzondere boek. Wie voor het eerst wil kennismaken met de Bijbel of er juist dieper in wil duiken, kan terecht op heybijbel.nl.

'God in de Lage Landen', zondag 23 december om 22.40 uur bij de EO op NPO 2.