Nieuw op Canvas: 'Terug naar Rwanda'

In het ogenschijnlijk paradijselijke land met zijn duizend heuvels werden op 100 dagen naar schatting 800.000 Tutsi’s en gematigde Hutu’s vermoord.

De documentaire reeks 'Terug naar Rwanda' vertelt het drama van de Rwandese genocide aan de hand van vijf concrete, persoonlijke verhalen. Elke aflevering portretteert mensen die de genocide hebben meegemaakt en hetzelfde verleden delen, maar het beleefden vanuit een ander standpunt. Telkens wordt er toegewerkt naar een ontmoeting of confrontatie tussen de betrokkenen.

Door de bepalende invloed die de getuigen op elkaars leven hebben gehad – vaak een kwestie van leven en dood – is het niet te voorspellen hoe ze bij die ontmoeting zullen reageren. Biedt de confrontatie een antwoord op de vragen waar ze al die tijd mee kampten? Is er toenadering mogelijk tussen de betrokkenen? Kan de ontmoeting hun hart verlichten?

Onverwerkt verleden
De gruwel van de volkerenmoord heeft het leven en de identiteit van de getuigen zo sterk beïnvloed dat niemand van hen kan of wil loskomen van dat verleden, zelfs al is de pijn altijd zwaar om dragen. Kan er in die persoonlijke worsteling een kentering komen wanneer de betrokkenen oog in oog staan met de personen die hun leven zo ingrijpend hebben bepaald?

De verhalen beginnen altijd in België, dikwijls met mensen uit de Rwandese diaspora. Met hen reizen de makers naar Rwanda. Sommigen keren nu pas voor de eerste keer sinds de genocide terug. Zoals enkele voormalige Belgische paracommando’s, stoere kerels, die nog altijd ineenkrimpen als ze geconfronteerd worden met wat er in 1994 is gebeurd.

Persoonlijke verhalen
De makers hebben gekozen voor persoonlijke verhalen en zitten daarbij dicht op de huid van de getuigen. Ze schetsen wie ze waren voor de genocide, laten hen vertellen hoe ze de tragedie hebben beleefd en hoe hun leven sindsdien is geëvolueerd. Centraal in de afleveringen staan de ontmoetingen, soms op de plaats waar het drama zich heeft afgespeeld.

De vijf verhalen zijn samen exemplarisch voor het grotere verhaal van de Rwandese genocide. De makers willen niet de ultieme waarheid achterhalen van wat er is gebeurd, maar iedereen bewust maken van de gruwel die zich destijds heeft afgespeeld. Of zoals de Amerikaanse schrijfster Susan Sontag het treffend verwoordde: 'Uiteindelijk gaat het hier niet om oordelen. Het gaat om begrijpen. Proberen te begrijpen wat zich in Rwanda heeft afgespeeld is een pijnlijke taak die we niet uit de weg mogen gaan. Niet als we volwassenen met een geweten zijn.'

Aflevering 1: Régine en de moordenaars
Régine Bategure wist in 1994 ternauwernood aan de dood te ontsnappen, en bouwde nadien een nieuw leven op in België. Haar oudste dochter Katia noemde ze naar haar geliefde nicht, die voor haar ogen stierf. Ze keert terug naar Rwanda om de moordenaars van haar familie te confronteren met hun daden.

Régine onderneemt de reis samen met haar dochter, om haar te tonen waar haar geschiedenis ligt, en haar vragen te beantwoorden. Want wat vertelt een moeder in godsnaam aan haar dochter over die verschrikkelijke genocide? En zal ze zelf een antwoord krijgen en gemoedsrust vinden door de confrontatie met de moordenaars?

'Terug naar Rwanda' is een programma van De chinezen voor Canvas.

'Terug naar Rwanda', vanaf dinsdag 26 maart om 21.20 uur op Canvas.