NPO Radio 1-podcast 'Het Onderzoeksbureau': 'Fietsendief heeft vrij spel in Nederland'
Fietsendieven hebben vrij spel in Nederland. Dat stelt Guus Wesselink, voorzitter van SAFE, een stichting die zich inzet om het aantal fietsdiefstallen in ons land terug te dringen.
Hoewel het aantal slachtoffers van fietsdiefstal de afgelopen twee jaar sterk is gestegen, krijgt het misdrijf bij de politie structureel weinig aandacht, zegt Wesselink in de NPO Radio 1-podcast 'Het Onderzoeksbureau' van Omroep WNL. 'De politie wil niet aanschuiven om mee te denken over mogelijke oplossingen. Dat neem ik ze ernstig kwalijk.'
Uit cijfers van de Veiligheidsmonitor 2021 blijkt dat er afgelopen jaar 553.116 personen slachtoffer zijn geworden van fietsdiefstal. Dat zijn er 165.989 méér dan in 2019. 'Nederland is een heerlijk land om je slag te slaan. De fietsdichtheid is enorm en de vrijheid om toe te slaan is groot. Dat komt door een gebrek aan toezicht en een uiterst kleine pakkans', zegt Wesselink. Hij wijst onder andere op de gang van zaken bij het opnemen van een aangifte. 'Het duurt soms weken voordat jouw aangifte is gevalideerd, terwijl het toch om een misdrijf gaat. Het gebeurt ook regelmatig dat de politie meteen duidelijk maakt toch niets met de aangifte te doen. Het is een erg klantonvriendelijke houding.'
Vorig jaar werd ruim 45.000 keer aangifte gedaan van fietsdiefstal. Uit opgevraagde cijfers in handen van Het Onderzoeksbureau blijkt dat slechts 2589 aangiften werden doorgezet naar het Openbaar Ministerie (OM). Volgens het OM mag de politie in een aantal gevallen zelf de keuze maken een zaak te beëindigen; als er te weinig of geen aanknopingspunten zijn. De politie bevestigt dat onderzoek naar individuele fietsdiefstallen veel tijd kost en maar zelden iets oplevert. 'Gezien de capaciteit moeten er daarom prioriteiten worden gesteld en daarin heeft fietsendiefstal, hoe vervelend ook, niet de hoogste prioriteit.' De politie roept slachtoffers echter wel op om altijd aangifte te doen. 'Voor de verzekering, maar ook om het probleem in kaart te brengen en slachtoffers te informeren als de fiets toch wordt teruggevonden.'
Van de 2589 aangiftes die binnen zijn gekomen bij het OM blijkt bijna een derde geseponeerd te zijn. 7 procent kreeg een strafbeschikking, en in 1518 gevallen werd er gedagvaard. 'Dat is natuurlijk drie keer niks. Het zet nauwelijks zoden aan de dijk. Niet eigenlijk', aldus Wesselink. De Raad voor Rechtspraak kan niet zeggen welke straffen in deze zaken zijn opgelegd, maar het OM hanteert de richtlijn van 300 euro boete voor een dader die voor het eerst wordt veroordeeld.
Stichting Aanpak Fiets- en E-bike diefstal (SAFE) bestaat uit ruim twintig organisaties, voornamelijk uit de fietsbranche, die de problematiek met name middels preventie willen beteugelen. 'Er ontbreekt echter één partij in de stichting: de politie. We hebben langs allerlei wegen geprobeerd om hen aan tafel te krijgen, er lagen zelfs concrete plannen om het de politie makkelijker te maken, maar ze willen niet één agent vrijmaken om bij ons aan tafel te schuiven. Wij horen alleen: het heeft geen prioriteit. Dat neem ik ze ernstig kwalijk.'
Wesselink roept de politie op alsnog deel te nemen in SAFE. 'Al is het maar één beleidsmedewerker die meedenkt over hoe we de diefstalcijfers kunnen laten dalen. Daarbij moet de fietsbranche eveneens meer gas geven en hebben we meer geld nodig van de partners van SAFE en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om het probleem – dat de samenleving jaarlijks 600 miljoen euro kost - te bestrijden. Ik hoop dat dit voor het eind van het jaar lukt. En zo niet, dan moet SAFE gewoon stoppen. Als er te weinig commitment is, moet je stoppen, en dan zit je over vier jaar weer om tafel als het probleem helemaal onhoudbaar is geworden. Niet wenselijk, maar het is niet anders.'
'Het Onderzoeksbureau' heeft de korpsleiding van de politie om een reactie gevraagd over hun keuze om niet deel te nemen aan SAFE. Deze vraag bleef onbeantwoord.
'Het Onderzoeksbureau' is een podcast van Omroep WNL, waarin journalisten Sandra van den Heuvel, Noa van Oostrom en Onno den Hollander elke twee weken in een wereld van misdaad of misstanden duiken. De 39e aflevering van 'Het Onderzoeksbureau' over fietsdiefstal is te beluisteren via je favoriete podcast app.
