Vijftig jaar speciale eenheden van de Federale Politie. Kijk mee 'Onder de Radar'
De speciale eenheden van de Belgische Federale Politie bestaan vijftig jaar. Al een halve eeuw werken ze in de schaduw, maar voor het eerst doen ze hun verhaal in het nieuwe Eén-programma 'Onder de Radar'.
Het grote publiek kent de eenheden voornamelijk als mannen met bivakmutsen en zware wapens, die in 2016 onder het oog van de nieuwscamera’s Salah Abdeslam oppakten. De speciale eenheden, of afgekort DSU, staan echter dagelijks voor grote uitdagingen. Ze voeren observaties, arrestaties of interventies uit, ze doen undercoveroperaties, onderhandelen bij ontvoeringen en plaatsen verborgen camera’s en andere technische snufjes.
'Binnen de politie is er niets hoger dan de speciale eenheden of DSU. Iedereen kijkt naar hen op. Er hangt werkelijk een mythe rond' - Rekruut nummer 15.
Unieke inkijk achter de schermen
De makers van 'Onder de Radar' kregen de unieke toelating om voor de eerste keer uitgebreid achter de schermen te filmen bij de speciale eenheden. De reeks bestaat uit twee delen: de eerste twee afleveringen zoomen in op de testweken waarbij de nieuwe rekruten onderworpen worden aan loodzware testen om zich bij de speciale eenheden te vervoegen. Wie blijft functioneren onder extreem hoge druk? Van de vele beginnende rekruten blijft er slecht een handjevol over. Een van de meest gevreesde proeven tijdens de testweek is de zwembadtest.
'We kunnen niet iemand in een echt vuurgevecht zetten. Dus we moeten zo veel mogelijk die druk, die stress, die bijna-doodervaring proberen te benaderen' - Tanto, monitor.
Het tweede deel van de reeks duikt in vijf afleveringen in de geschiedenis van de speciale eenheden van de Belgische Federale politie, kortweg DSU. De DSU kwam de afgelopen vijftig jaar in levensgevaarlijke situaties terecht. De meest spraakmakende operaties van de afgelopen vijftig jaar worden gereconstrueerd aan de hand van getuigenissen en archiefbeelden. Misschien doet de langste gijzeling in België door Delaire of de mysterieuze ontvoeringen in de jaren 80 en 90 een belletje rinkelen? Verschillende hoofdrolspelers van de DSU stappen uit de schaduw en vertellen voor het eerst hun verhaal.
'Het is onze job en we houden ervan. Ze vragen het aan ons, want niemand anders zal het doen' - Wales, observatieteam.
'Onder de Radar' in 7 afleveringen
Deel 1: Rekrutering
Aflevering 1 – Het kaf van het koren
41 rekruten starten aan de loodzware testweken van het interventie- en arrestatieteam, waarbij fysieke toelatingsproeven hen tot het uiterste drijven. Slechts een handvol zal het einde halen. Wie blijft functioneren bij extreem hoge druk? Wie zijn de uitverkorenen? Voor het eerst worden camera’s toegelaten achter de schermen van de beruchte testweken. 'Onder de Radar' volgt het verhaal van vijf jonge rekruten die koste wat het kost willen toetreden tot de speciale eenheden. Vier van hen willen een plekje bij het interventie- en arrestatieteam, waarbij hun fysieke paraatheid op de proef wordt gesteld. Eén van hen wil bij het observatieteam, waarbij de proeven focussen op uithouding, rijvaardigheid en opmerkingsvermogen.
Aflevering 2 – Only the strong
13 van de oorspronkelijk 41 kandidaten voor het arrestatie- en interventieteam starten aan de meest gevreesde proef: de zwembadtest. De proef wordt wel eens de ‘verdrinkingsproef’ genoemd, omdat elk jaar een aantal kandidaten het bewustzijn verliezen. Bij de kandidaat-observanten wordt hun vermogen om niet op te vallen in het straatbeeld getest. Ze moeten een verdachte volgen, maar worden voortdurend op de proef gesteld. Als ze door de mand vallen als politie-inspecteur, zit hun testweek erop.
Deel 2: Cases
Aflevering 3 - De langste gijzeling in de Belgische geschiedenis
Op het einde van de woelige jaren 80 loopt een tigerkidnapping in het dorpje Tilff volledig uit de hand. De Franse topgangster Philippe Delaire houdt samen met twee kompanen het gezin van een bankier gegijzeld. De speciale eenheden van de toenmalige Rijkswacht worden erbij geroepen en het pas opgerichte onderhandelingsteam probeert de gijzelnemers op andere gedachten te brengen. De sfeer is extreem gespannen: de gangsters hebben zware wapens, explosieven en granaten. Zolang ze in de buurt zijn van de slachtoffers, een vrouw en twee jonge meisjes, kan het interventieteam niet tussenkomen.
Aflevering 4 – Aanslag verijdeld
De aanslagen van 22 maart 2016 staan in ons collectief geheugen gegrift, maar wist je ook dat er zo’n drie jaar daarvoor een terreuraanslag verijdeld werd? De golf van terreur halverwege de jaren 10 confronteert de eenheid opnieuw met haar ontstaansreden als antiterreureenheid. De onderzoekers van de Federale Gerechtelijke Politie van Brussel roepen de hulp in van de speciale eenheden. Ze vermoeden dat een man uit Anderlecht wapens aan het verzamelen is om een aanslag te plegen, maar hebben niet genoeg bewijs om hem te arresteren. De inzet van de speciale middelen van de eenheid neemt alle twijfels weg: de plannen voor een aanslag zijn concreet. In maart 2013 moet de interventie-eenheid ingrijpen en hem zo snel mogelijk arresteren, maar dat is niet zonder gevaar. Hoe arresteer je iemand die zwaarbewapend is? Iemand die bovendien bereid is om te sterven voor zijn overtuiging?
Aflevering 5 – Undercover in de drugssmokkel
De speciale eenheden geven ons een inkijk in de zaak Balatum: in 1993 komen onderzoekers van de rijkswacht een drugsbende op het spoor na een tip uit hun eigen rangen. Wat op het eerste gezicht het perfecte plan lijkt van een groepje vissers uit Zeebrugge, ontrafelt na de tussenkomst van het pas opgerichte undercoverteam van de speciale eenheden. Een undercoveragent slaagt er niet alleen in om binnen te dringen tot in de hoogste rangen van de bende. De genadeslag komt er bovendien nadat de leider van de bende de undercover zelf influistert dat er een enorme hoeveelheid hasj onderweg is over zee.
Aflevering 6 - De ontvoering van Ulrika Bidegård
In de jaren 80 en 90 wordt België geteisterd door verschillende geruchtmakende ontvoeringen. De bende-Haemers ontvoert voormalig premier Paul Vanden Boeynants en de verdwijning van de kleine Anthony De Clerck houdt het land 32 dagen lang in spanning.
In die sfeer verdwijnt in 1993 de Zweedse amazone Ulrika Bidegård. Haar vader is een rijke zakenman met een villa en een manege in de Brusselse rand. Onderhandelaars van de speciale eenheden trekken in bij het gezin, in de hoop dat ze telefoon krijgen van de ontvoerder. Maar het blijft ijzingwekkend stil. De onderzoekers hebben geen idee waar ze moeten beginnen, tot er aan een Brusselse geldautomaat geld wordt afgehaald met de bankkaart van Ulrika. Het observatieteam schiet in actie en houdt de geldautomaten voortdurend in de gaten. Het is zoeken naar een speld in een hooiberg, maar het leven van Ulrika hangt ervan af.
Aflevering 7 - Crisis in de gevangenis
Er breekt een opstand uit in de gevangenis van Leuven. De DSU maakt zich op om, desnoods met geweld, de opstandige gevangenen weer in hun cellen te krijgen. Maar als ze aankomen, is de sfeer helemaal anders dan ze verwachten. Het is relatief rustig, maar er ligt bloed op de grond en de cipiers zijn in shock. Twee gedetineerden hebben een vrouwelijke cipier aangevallen met zelfgemaakte steekwapens en houden nu een medegedetineerde gegijzeld in diens cel. De onderhandelaars proberen in te praten op de twee gijzelnemers, maar die zijn niet voor rede vatbaar. Het interventieteam zal moeten tussenkomen. Maar de celdeur is gebarricadeerd en de twee aanvallers dreigen ermee hun medegevangene af te maken als de politie binnenkomt.
'Onder de Radar', vanaf 28 februari elke dinsdag om 20.40 uur op Eén en VRT MAX. 'Onder de Radar' is een programma van Geronimo samen met Diplomat met steun van Tax Shelter en het Vlaams Audiovisueel Fonds.