'Hoog Spel in de Oost': Hoe Nederland bijna betrokken raakt bij het uitbreken van de Derde Wereldoorlog
In 1949 tekenen Nederland en Indonesië de overdracht van de kolonie Nederlands-Indië, maar Nederland houdt de eilanden Nieuw-Guinea en noemt het Nederlands Nieuw-Guinea. Want Nieuw-Guinea is volgens Nederland nog lang niet toe aan zelfstandigheid en moet het land eerst van het stenen tijdperk naar de moderne atoomtijd helpen.
Wat Nederland toen nog niet wist, is dat dit besluit bijna zorgt voor een catastrofale oorlog met Indonesië. En wanneer Rusland erbij betrokken wordt, een mogelijke aanleiding wordt voor een Derde Wereldoorlog. Hoe blikken de Nederlandse - veelal dienstplichtige - soldaten terug op deze periode? En wat betekent dit nog voor de Papoeaas tot op de dag van vandaag?
In het programma zien we de kleurrijke en excentrieke Indonesische leider Soekarno die er alles aan doet om de gehate 'koloniale Hollanders' uit Azië te verdrijven. In 1962 organiseert hij een invasiemacht met Russische steun. Zijn tegenhanger, de ambitieuze minister Joseph Luns, wil niets liever dan dat Nederland zijn rol op het wereldtoneel blijft spelen, na het verlies van Indonesië. Hij gaat de confrontatie niet uit de weg en stuurt dienstplichtige militairen en vliegtuigen en hoopt op steun van de VS. De spanning loopt steeds verder op. Uiteindelijk grijpen de Amerikanen hard in, door Nederland en Indonesië aan de onderhandelingstafel te dwingen. Want zij zitten zeker niet op dit conflict met de Russen te wachten. Ondertussen liggen de Russische onderzeeboten voor de kust, klaar voor de aanval. Amper een uur voor het ultimatum is er een akkoord tussen Nederland en Indonesië en een oorlog wordt voorkomen.
'Hoog Spel in de Oost' is opgebouwd uit schitterend (bijna) nooit eerder vertoond filmmateriaal, onder meer uit privécollecties van Nederlandse veteranen. Daarnaast worden veteranen geïnterviewd. Cultuurhistoricus Nancy Jouwe is de dochter van voormalig Papoea leider Nicolaas Jouwe. Ze vertelt onder andere over de strijd die haar vader namens de Papoeaas uitvocht in Den Haag en Washington en waarom veel Papoeaas helemaal niet zaten te wachten op het vertrek van de Nederlanders.
'Hoog Spel in de Oost' is een coproductie van BNNVARA en De Haaien.
'Hoog Spel in de Oost', vanaf woensdag 23 augustus drie weken lang om 22.25 uur bij BNNVARA op NPO 2.
