NPO herdenkt en viert 150 jaar afschaffing van de slavernij met uitgebreide programmering rond Keti Koti
In 2023 is het 150 jaar geleden dat de slavernij in het Nederlands Koninkrijk stopte. Jaarlijks wordt de afschaffing van de slavernij herdacht en op 1 juli gevierd tijdens Keti Koti.
De publieke omroep staat in de aanloop naar Keti Koti, maar ook tijdens en daarna op televisie, on demand en online uitgebreid stil bij deze gebeurtenis met uiteenlopende programma’s.
Televisie en On Demand
'Van Bahia tot Brooklyn, Caribische verhalen' (vanaf vrijdag 9 juni, 20.30 uur op NPO 2 en NPO Start) VPRO
Waarschijnlijk zijn nergens anders ter wereld zoveel volken, zoveel culturele en historische invloeden, samengebracht als juist in het Caribisch gebied. In de VPRO reisserie 'Van Bahia tot Brooklyn' onderzoekt journalist en correspondent Nina Jurna of er desalniettemin een nieuwe Caribische mens ontstaan is met een eigen identiteit en nationaal bewustzijn. In een lange reis van Bahia Brazilië tot Brooklyn New York bezoeken we achtereenvolgend Brazilië, Suriname, Trinidad & Tobago, Curaçao, Jamaica, de Dominicaanse Republiek en Haïti om in de rijke Caribische cultuur in New York te eindigen. Met toenemende verbazing maar ook herkenning luistert Nina naar de veelkleurige verhalen van de bewoners. Bevolkingen die grotendeels ontstaan zijn uit mensen uit vele continenten bijeengebracht door slavernij, kolonialisme en arbeidsmigratie. Een gedwongen veelkleurigheid die vandaag grote invloed heeft op het bruisende culturele leven op de Caribische eilanden. Bijvoorbeeld het hindoe-lichtjesfeest – hoe een Indiase betekenis, Caribisch wordt of de gemarginaliseerde inheemse cultuur in Suriname. Overal zie je de culturele diversiteit in terug. Geloof, huidskleur, muziek en de gerechten die men eet. Allemaal uitingen van een even schrijnende als interessante geschiedenis die tot een fascinerend heden leidt. Gaandeweg het maken van de serie ervaart Nina Jurna, de reis dwars door de Caraïben, meer en meer als een onderzoek naar haar eigen roots.
'Kinderen van Mavungu' (vanaf zondag 11 juni wekelijks om 19.20 uur op NPO Zapp en NPO Start) VPRO
De avontuurlijke VPRO Jeugd documentaireserie 'Kinderen van Mavungu' volgt Yoseva (14), Kenny (13) en Maticha (14) in hun laatste jaar van de basisschool in hun dorp Pikin Slee diep in het Surinaamse regenwoud. Ze leven in een mysterieuze wereld vol rituelen en bosgoden, van wie Mavungu voor kinderen de belangrijkste is. Elke aflevering wordt ingeleid met een tori, verhalen over tradities, ingesproken door Typhoon.
In Pikin Slee, twee uur varen en nog eens drie uur rijden naar de hoofdstad Paramaribo, is nog geen middelbare school. Yoseva, Kenny en Maticha zullen na dit laatste jaar op de basisschool het dorp moeten verlaten. Yoseva, Kenny en Maticha zijn kleine kennisdragers van cultuur en natuur. Kennis die binnen afzienbare tijd verloren zal gaan vanwege de leegloop van dorpen als Pikin Slee. Ze zijn nazaten van gevluchte tot slaaf gemaakten, ook wel marrons, en de sporen van het koloniale verleden zijn nog duidelijk zicht- en voelbaar in hun dagelijks leven. De culturele tradities in het dorp zijn vanwege de geïsoleerde ligging de best bewaarde uit die van de cultuur van verschillende Afrikaanse landen en op school krijgen ze les in het Nederlands. De wereld waarop de kinderen op school worden voorbereid staat mijlenver af van de wereld waarin zij opgroeien.
'Brieven aan de achterblijvers' (11, 18 en 25 juni om 22.45 uur op NPO 2 en NPO Start) NTR
In het drieluik 'Brieven aan de achterblijvers', gaat Narsingh Balwantsingh, zelf nazaat van Indiërs die naar Suriname trokken, vanaf zondag 11 juni op zoek naar wat er overbleef uit de tijd van de contractarbeiders. Hoe hielden mensen contact met hun familie aan de andere kant van de wereld? Hoe bleven ze verbonden met elkaar en hoe zorgden ze dat de gebruiken uit India ook in het nieuwe land standhielden? Narsingh voert gesprekken met Hindoestanen in Suriname en Nederland. De serie, een mix van nieuw beeld en archief, gunt een blik op de verbondenheid met het land van oorsprong en op de rijke mix van een cultuurhistorie die urgent en relevant is in deze tijd.
'NOS Jeugdjournaal' (elke dag op om 19.00 uur op NPO Zapp) NOS
In de week voorafgaand aan 1 juli zijn 4 speciale items rond Keti Koti te zien. Evita bezoekt Plantage Bakkie en Paramaribo, waar de slavernij veel sporen heeft achtergelaten.
In de aanloop naar Keti Koti komt het Jeugdjournaal met een online productie waarin kinderen meer te weten komen over slavernij en het slavernijverleden. In de reguliere uitzendingen zijn er reportages te zien over dit thema en er verschijnen verschillende posts op Instagram en TikTok hierover.
'Slavernij en wij' (woensdag 28, donderdag 29 en vrijdag 30 juni om 19.40 uur op NPO 2, om 23.40 uur op NPO 1 en vanaf 28 juni volledig al op NPO Start) NTR/NOS
Dansen, muziek, gerechten van kaaskorstjes. Maar ook gewaagde vluchtpogingen in kano’s en gewelddadige opstanden. Tot slaaf gemaakten zijn altijd op zoek geweest naar manieren om te ontsnappen aan het systeem, zich te verzetten en hun eigen cultuur te bewaren. Evita Mac-nack (presentator Jeugdjournaal), Kizzy (zangeres en presentator) en Ira Kip (theatermaker) gaan op zoek in Suriname en op de Boven- en Benedenwindse eilanden naar verhalen over de kracht van tot slaaf gemaakten. Wat is er overgeleverd in de voormalige Nederlandse koloniën? Hoeveel trots ontlenen de bewoners aan hun voorouders?
'Keti Koti in Concert' (donderdag 29 juni om 21.30 uur op NPO 1 en NPO Start) BNNVARA
In een groots, muzikaal theaterspektakel worden verhalen van onze koloniale geschiedenis tot leven gebracht. Vanuit Carré Amsterdam nemen Natasja Gibbs en Edsilia Rombley de kijker mee in het verhaal van Keti Koti, aan de hand van bijzondere acts, veerkrachtige familieverhalen van prominente Nederlanders en ontmoetingen door het hele land. Met onder anderen Kenny B, Jeangu Macrooy, Zaïre Krieger, Trijntje Oosterhuis, April Darby, Glen Faria en het ZO! Gospel Choir. Het zijn verhalen die tot op de dag van vandaag hun sporen hebben nagelaten. Dat maakt Keti Koti jouw verhaal, mijn verhaal, ons verhaal.
'Herdenk Keti Koti' (vrijdag 30 juni om 22.20 uur op NPO 2) Omroep ZWART
In dit programma wordt getoond hoe vanuit verschillende spirituele en religieuze tradities het slavernijverleden wordt herdacht en beleefd. De kijker wordt meegenomen van spoken word, persoonlijke verhalen en spirituele tradities tot de herdenking in de Nieuwe Kerk in Amsterdam die op 30 juni plaatsvindt.
'NOS Herdenkingsjaar Slavernijverleden 2023' (zaterdag 1 juli om 13.30 uur op NPO 1 en NPO Start) NOS
De middaguitzending komt rechtstreeks vanuit het Oosterpark. Met gasten wordt eerst vooruitgekeken naar de herdenking en de mogelijk historische toespraak van de koning. Verder zijn er reportages over onder meer herdenkingen die al op 30 juni zijn gehouden, elders in het land. Aan het eind van de uitzending worden de eerste reacties op de toespraak van de koning gepeild. Presentatie: Simone Weimans.
'NOS Keti Koti 2023' (zaterdag 1 juli, om 19.05 uur op NPO 1 en NPO Start) NOS
’s Avonds komt de uitzending vanaf het Keti Koti Festival op het Museumplein. In een studiotent met publiek praat Simone Weimans met gasten die op het festival optreden. Vanzelfsprekend is er veel aandacht voor de toespraak van koning Willem-Alexander, maar er zijn ook reportages over andere Keti Koti Festivals in het land en over het slavernijverleden en de gevolgen daarvan in het Nederland van nu.
'Vier Keti Koti' (zaterdag 1 juli om 21.45 uur op NPO 1 en NPO Start) Omroep ZWART
Een bruisende liveshow vanuit het Tropenmuseum in Amsterdam. ‘Vier Keti Koti’ gaat over veerkracht, bewustwording en dromen. De afschaffing van de slavernij 150 jaar geleden is geen eindstation, maar het begin van een reis van bevrijding voor iedereen. Elke generatie droomt opnieuw van vrijheid. ‘Verbreek de ketenen’ (Keti Koti) is een opdracht voor ons allemaal.
'Kerkdienst: Gedeeld geleden, gezamenlijke toekomst' (zondag 2 juli om 12.35 uur op NPO 2 en NPO Start) EO
Op de vooravond van de viering van 150 jaar afschaffing van de trans-Atlantische slavernij was er in De Nieuwe Kerk in Amsterdam een speciale kerkdienst waarin Nederlandse kerken samenkwamen met het oog op een heilzame verwerking van het slavernijverleden.
'Firma Erfgoed Overzee' (vanaf vrijdag 7 juli om 22.20 uur op NPO 2 en NPO Start) EO, NPO 2)
In 'Firma Erfgoed Overzee' bekijken we Nederlands religieus en cultureel erfgoed met een link naar het slavernijverleden en de rol van de kerken daarin. In deze serie gaan we overzee naar Suriname, Sint-Eustatius en Curaçao.
De volgende programma’s zijn ook te zien op BVN, de publieke televisiezender voor Nederlanders in het buitenland:
28 juni, 22.10 uur: 'Slavernij en wij' (NTR/NOS)
29 juni, 22.10 uur: 'Slavernij en wij' (NTR/NOS)
30 juni, 21.25 uur: 'Keti Koti in Concert' (BNNVARA)
30 juni, 22.20 uur: 'Slavernij en wij' (NTR/NOS)
01 juli, 13.30 uur: 'NOS Herdenking Slavernij verleden' (ook live te volgen in Suriname en Cariben via BVN)
01 juli, 19.20 uur: 'NOS Keti Koti 2023'
01 juli, 22.00 uur: 'Vier Keti Koti' (Omroep ZWART)
Online
Op npo.nl/ketikoti zijn alle programma’s, verhalen en artikelen rond Keti Koti te vinden.
NOSop3 en NOSStories
Op 1 juli maken NOSop3 en NOSStories een programma over het herdenkingsjaar Slavernij. Aan het einde van de middag is er een Superstream live vanaf het Museumplein waar het Keti Koti Festival gehouden wordt. Devran Alkas (NOSop3) en Maxime de Vries (NOSStories) spreken daar met jongeren over de betekenis van deze dag, de herdenking en het vieren.
De superstream is te volgen op het YouTube-kanaal van NOSop3 en op het Instagram-account van NOSStories. Tijdens het liveprogramma wordt ook geschakeld naar de collega’s van NPO FunX die op het Keti Koti Festival met muziek en artiesten aanwezig zijn.