'2Doc: The Meaning Of Hitler' bij de VPRO
Hoe is het mogelijk dat de lessen uit de geschiedenis verloren zijn gegaan in een wereld die overspoeld wordt met kennis van het nazisme? Filmmakers Petra Epperlein en Michael Tucker onderzoeken onze fascinatie voor Hitler en het nazisme tegen de achtergrond van de huidige normalisering van antisemitisme. 'Hitlerisme' leeft in ons allemaal.
Regisseurs Petra Epperlein en Michael Tucker begonnen aan hun film op het moment dat het Verenigd Koninkrijk besloot de Brexit door te voeren, extreemrechtse nationalisten in de nasleep van de migratiecrisis door heel Europa terrein wonnen, en Amerika worstelde met de onwaarschijnlijke opkomst van Donald Trump. Had de geschiedenis de wereld niets geleerd?
Epperlein en Tucker zochten antwoorden en stuitten op de Duitse bestseller 'The Meaning of Hitler' van Sebastian Haffner uit 1978. Haffner (Berlijn,1907) legt de focus op het ontmantelen van de algemene mythen en misvattingen over Hitler, en hoe die aan de macht kwam. Hij schreef dat als de wereld klaar was met Hitler, niet alleen de man moest worden gedood, maar ook het instituut en de legende. Zijn boek werd het uitgangspunt van The Meaning of Hitler, een zoektocht die net zo veel over geschiedenis bleek te gaan als over Hitler.
'Ons begrip van Hitler is vervormd door wat het ‘Hitler-industriële complex’ zou kunnen worden genoemd' - Petra Epperlein en Michael Tucker
Op hun zoektocht raadpleegden Epperlein en Tucker historici en schrijvers, waaronder:
de Engelse schrijver Martin Amis. Hij suggereerde dat de sleutel tot het begrijpen van Hitler en Trump het besef was, dat beide mannen het niet erg vonden om te liegen, en zij een sociopathisch gevoel van eigenwaarde deelde.
Yehuda Bauer, een van de grondleggers van moderne Holocaust-studies. Hij introduceerde het idee dat we de nazi’s en Hitler ten onrechte als abnormaal zien.
Historicus Deborah Lipstadt bood een frisse kijk op de normalisering van antisemitisme.
Sir Richard Evans voegde het idee toe dat geschiedenis geen propaganda is.
Holocaust-ontkenner David Irving, misschien wel de grootste bewonderaar van Hitler. Hij bood gepersonaliseerde rondleidingen aan langs beruchte Hitler-locaties en vernietigingskampen in Polen.
Saul Friedlander suggereert dat we gevaarlijk dichtbij het punt staan om het op te geven om in het reine komen met het verleden.
'Terugkijkend op het proces van het maken van deze film, valt het meest op dat onze interviewonderwerpen voorzichtig waren gekozen om geen directe lijnen te trekken tussen het verleden en het heden. Tegelijkertijd wisten we zeker dat het publiek zou begrijpen dat het Hitlerisme waar we het over hadden niet alleen op een stukje film bestond, maar dat het leefde in ons allemaal' - Petra Epperlein en Michael Tucker
'2Doc: The Meaning of Hitler', donderdag 24 maart om 23.15 uur bij de VPRO op NPO 2.