Podcast 'Verdwenen Winkels': wat gebeurde er in de oorlog met de warenhuizen van EPA?

zondag 30 april 2023

'Mijn Joodse overgrootvader Jacob Menko had voor de oorlog vier succesvolle warenhuizen. In Amersfoort, Deventer, Hengelo en Almelo. De winkels zijn tijdens de oorlog verdwenen, net als Jacob zelf, zijn vrouw Rozetta en hun kinderen Truus en Sieg.'

'Zij werden gedeporteerd en vermoord in Sobibor', dat vertelt Rose Heijnen, maker van de podcast 'Verdwenen Winkels'.


De oma van Rose Heijnen, Emmy, heeft als enige van het gezin Menko de oorlog overleefd. Zij heeft nooit durven uitzoeken wat er met de warenhuizen van haar vader is gebeurd. De moeder van Rose wilde dat wel doen, maar vond het te moeilijk en te zwaar. Als kleinkind wil Rose er eindelijk achter komen hoe de winkels zijn verdwenen.

Wat is er met de winkels van Jacob, de EPA, gebeurd? Zijn ze geroofd? Overgenomen? Failliet gegaan? Niemand die het weet. Maar in deze podcast achterhaalt Rose welke duistere deals er in de oorlogsjaren rondom de winkels gesloten werden. Ze zoekt in vijf afleveringen antwoorden op vragen die al meer dan 75 jaar onder het oppervlakte sluimeren, maar die nu pas gesteld worden. En ze vindt een schokkend antwoord.

'Verdwenen winkels' is vanaf 1 mei te beluisteren op Spotify en de andere grote podcast-apps en via NPO Luister.

In aflevering 1 reconstrueert Rose de ontmoeting van haar moeder met de huidige eigenaresse van het winkelpand in Amersfoort. Dat blijkt de kleindochter te zijn van de man die tijdens de oorlog ook betrokken was bij de EPA. Hoe kan dit? Heeft die opa de winkel overgenomen in de oorlog?

In aflevering 2 gaat Rose op zoek naar de archiefpapieren die haar moeder ooit verzamelde. Daarmee krijgt ze een eerste beeld van wat er zich tijdens de oorlog heeft afgespeeld. De Duitsers 'ariseren' het bedrijf, maar wat betekent dat?

In aflevering 3 krijgt Rose hulp van historicus Maarten-Jan Vos. Hij komt erachter dat de winkels tijdens de oorlog zijn verkocht door de Nederlandse beheerder. Maar aan wie? En wat is er met de opbrengst gebeurd? Na de oorlog komt de winkel onder beheer te staan van het Nederlands Beheersinstituut. Die onderzoekt de verkoop van 1944 en oordeelt een paar jaar later dat die deal klopt en er geen schadevergoeding hoeft te worden uitgekeerd aan de nabestaanden. Hoe kan dat?

In aflevering 4 komt Rose erachter dat de koper van de warenhuizen van haar overgrootvader een winkelketen is die nu nog steeds bestaat. En ze verdiept zich in de beslissing van het Beheersinstituut om de winkels niet terug te geven aan de Joodse erfgenamen.

In aflevering 5 confronteert Rose de winkelketen met het verleden. Hoe reageren ze? En ze opent het (straf)dossier uit het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) van de beheerder van de EPA. Hij zat in ieder geval 1,5 jaar opgesloten in kamp Erica. Maar is hij ook veroordeeld?

Credits
Regie en samenstelling: Rose Heijnen
Eindredactie: Marion Oskamp
Eindmixage: Arno Peeters
Muziek: Marysia Saras
Grafisch ontwerp: Nicolet Drop
Productie: Roland Vissers

TVvisie Extra



Onze apps

Download onze app op de Google Play Store Download onze app in de App Store

Meest recente

Multimedia SPOTLIGHT

Kijktip van de dag

logo RTL logo

Milo is een slaaf die droomt van zijn vrijheid en een huwelijk met de mooie Cassia, de dochter van zijn meester. Hij weet echter niet dat hij verkocht zal worden aan een nieuwe eigenaar in Napels. Wanneer de nabijgelegen vulkaan Vesuvius dreigt uit te barsten beseft Milo dat dit misschien wel de laatste keer is dat hij zijn geliefde zal zien en hij doet er dan ook alles aan om haar te redden.

'Pompeii', film uit 2014 met oa. Kit Harington, om 20.30 uur op RTL 7.

Dossiers