Recordtaxatie bij opname 'Tussen Kunst en Kitsch' in jubileumjaar

'Dit is ongelooflijk. Het is zonder twijfel de meest bijzondere en belangrijkste vondst in mijn carrière bij het programma', aldus expert Willem de Winter.
Tijdens de opnames van het AVROTROS-programma 'Tussen Kunst en Kitsch' in het Kunstmuseum Den Haag is een schilderij van kunstschilder Alexej von Jawlensky getaxeerd. Het werk, dat uit een erfenis kwam, werd door experts Willem de Winter en Paul van Rosmalen op 300.000 euro geschat. Het gaat om het hoogste bedrag ooit in de geschiedenis van het programma. Een heel speciaal moment in het jaar dat 'Tussen Kunst en Kitsch' haar 40-jarig bestaan viert. De desbetreffende aflevering is in het voorjaar bij AVROTROS op
NPO 1 te zien.
Topstuk in plastic tas bij jubileumactiviteit
Om het 40-jarig jubileum te vieren, trok Tussen Kunst en Kitsch in oktober door het land met een rijdende taxatiestudio. Elke zaterdag stond deze op een ander plein in Nederland. In
Gouda kreeg expert Willem de Winter een wel heel bijzonder werk onder ogen: 'Ik zag het onmiddellijk. Ik dacht; dit kan niet waar zijn, wat gebeurt hier? Een zeldzame opwinding maakte zich van mij meester. Zo’n vondst van formaat doe je maar een keer in je leven.'
Het schilderij was van de grootvader van de huidige eigenaresse. De grootvader had een eigen schoenenwinkel en was een hobby verzamelaar. Zijn verzameling kunst werd na zijn overlijden onder zijn kinderen verdeeld en kwam bij de vader van de huidige eigenaresse terecht. Zij vond het kleurrijke werk als kind al prachtig en wilde het daarom heel graag
hebben. Ze haalde het werk, dat uiteindelijk tonnen waard bleek, in Gouda uit een plastic boodschappentas met daarbij de brandende vraag: is het kunst of kitsch? Expert Willem de
Winter had meteen sterke vermoedens toen hij het bijzondere portret zag. Hij besloot, samen met zijn collega-expert Paul van Rosmalen, eerst nader onderzoek te doen en liet de
eigenaresse nog even in het ongewisse. Vandaag tijdens de opnames ontving zij, aan tafel
bij presentator Frits Sissing, van beide experts het verlossende antwoord.
Onvermoede parel van een topkunstenaar
'U heeft een onvermoede parel bij u in huis hangen van een kunstenaar met een enorme
reputatie die van groot belang is voor alle generaties na hem. Zijn werk is in heel veel musea te bewonderen', aldus Willem de Winter. Paul van Rosmalen: 'We waren nu in de gelukkige situatie dat we meer onderzoek konden doen. Het laat bij ons weinig twijfel. Alle seinen staan op groen. Dit werk en alle details die wij op het werk hebben kunnen ontdekken, ademen Jawlensky. Nu moet alleen het ultieme groene licht nog gegeven worden door het Jawlensky Archiv.'
De experts, die bij officiële erkenning door het Jawlensky Archiv nog van een voorzichtige
schatting spreken, zorgden voor grote verbazing en opwinding bij de eigenaresse: 'Hier moet ik echt even van bijkomen. Dit is niet te geloven.'
Presentator Frits Sissing: 'Wat een feest dat dit stuk tijdens het jubileumjaar van het programma opduikt. Deze vondst bewijst maar weer dat ook in Nederland zomaar internationale topstukken vanuit familiebezit kunnen opduiken. Het hing als vanzelfsprekend al drie generaties aan de muur. Zo’n vondst als deze maakt het programma zo spannend en tijdloos.'
Portret in kenmerkende stijl
De van oorsprong Russische kunstschilder Alexej von Jawlensky (1864 - 1941) woonde en werkte het grootste deel van zijn leven in Duitsland. Zijn inspiratie haalde hij vooral uit de vele reizen die hij door Europa maakte en de artistieke ontwikkelingen waarmee hij op reis in aanraking kwam. Jawlensky ontmoette onder anderen Henri Matisse, Kees van Dongen en schilders van de expressionistische kunstenaarsgroep Der Blaue Reiter. Hij was goed bevriend met Wassily Kandinsky. Een vrouwenportret zoals deze, geschilderd met olieverf op speciaal papier met linnenstructuur, komt regelmatig terug in zijn oeuvre. Deze heeft hij in verschillende variaties geschilderd. Dit schilderij is gesigneerd en gedateerd in 1916. Een etiket achterop leert dat de lijstenmaker uit Morges komt. Morges ligt anderhalve kilometer van het Zwitserse Saint-Prex, de tijdelijke woonplaats van Jawlensky gedurende de Eerste Wereldoorlog. Over die tijd schreef hij dat hij in een kleine kamer verbleef en dus ook noodgedwongen alleen kleine werken kon schilderen. Het formaat van dit portret past daar precies bij. Ook de zwarte rand om het schilderij, dat pas zichtbaar werd toen het werk uit de lijst werd gehaald, is typerend voor het werk van Jawlensky.
Topstukken bij 'Tussen Kunst en Kitsch'
De hoogste taxatie in het programma tot nu toe dateert uit 2011. Het schilderij ‘Het kantwerkstertje’ van kunstenaar Joost van Geel werd toen op 250.000 euro geschat. Dit portret van Jawlensky voert de lijst toptaxaties bij het programma nu aan. Ter bevestiging van de authenticiteit en verder onderzoek wordt het werk nu aangeboden aan het Jawlensky Archiv. De eigenaresse overweegt het portret vervolgens in bruikleen te geven bij een museum.
'Tussen Kunst en Kitsch', dit voorjaar bij AVROTROS op NPO 1.