Tom Waes trekt ten strijde in Polen

Zijn roadtrip start niet geheel toevallig in het kleine dorpje Siemiatycze, in Polen beter bekend als 'Klein België'. Maar hij bezoekt ook de gigantische vervuilende bruinkoolmijn van Belchatow en neemt deel aan een oefening van een paramilitaire groepering die beducht is voor de nieuwe Russische expansiedrang.

Klein België
Tom begint zijn reis in het stadje Siematycze. In Polen ook bekend als Mala Belgia, wat zoveel betekent als ‘klein België’. Een vijfde van de inwoners van Siematycze woont en werkt in België. Iedereen die Tom er ontmoet, heeft een link met België. En dat kan verrassend handig zijn. Tom maakt er kennis met Barbara, een vrouw die in zijn eigen dorp werkt als poetsvrouw. En dat komt goed uit, want Tom is op zoek naar een nieuwe poetshulp.

'Overal waar ik keek, zag ik Belgische nummerplaten en iedereen had er een link met België. Ik heb er zelfs mijn nieuwe poetsvrouw gevonden.'

Heksen
De eerste kilometers in het oosten gaan door de provincie Podlaskie, een wat achtergestelde en conservatieve regio. Het katholieke geloof staat er nog sterk, maar tegelijk is er ook heel wat bijgeloof. Er wonen nog tal van (goedaardige) heksen die clandestien opereren. Tom wil er heel graag een ontmoeten en gaat op zoek. Zo komt hij terecht bij een oude vrouw die met hem een ritueel wil uitvoeren dat geluk en gezondheid moet brengen.

'Ik begreep geen woord van wat de heks zei. Maar haar monotone geprevel had wel een effect op mij.'

Ten strijde
In het centrum van het land gaat Tom langs bij een paramilitaire groepering. Sinds Rusland Oekraïne is binnengevallen, hebben 200.000 Polen zich aangesloten bij zo’n groepering. Ze trainen elk weekend in de bossen om zich voor te bereiden op een mogelijke oorlog met Rusland. Tom mag een militaire oefening bijwonen en krijgt zelfs een rolletje: hij speelt het gewonde slachtoffer.

'Wat zou er gebeuren mocht je dit soort schietgrage milities echte wapens en munitie geven?'

Het monster van Belchatow
Onderweg passeert Tom nog het ‘monster van Belchatow’: een elektriciteitscentrale die op bruinkool draait. Het is de meest vervuilende fabriek van héél de Europese Unie. Tom kan z’n ogen niet geloven.

'Van de 50 meest vervuilde steden in Europa liggen er maar liefst 33 in Polen. Ik kan maar niet begrijpen hoe zwak de Europese Unie staat tegenover sommige van haar lidstaten.'

Het Nazigoud van Hitler
En in het zuidoosten bezoekt hij het Riese Projekt: een gigantisch tunnelcomplex dat Hitler aan het eind van de Tweede Wereldoorlog liet bouwen. Volgens de legende zou er een trein vol Nazigoud verstopt zitten.

'Eén ding is zeker: het mysterieuze tunnelcomplex van Hitler is groot genoeg om er een spoorweg in aan te leggen. Was het een vluchtroute voor een Nazitrein vol gestolen schatten en goud?'

'Reizen Waes Europa', zondag 6 januari om 20.10 uur op Eén.